برنودر زمانی که اسلحه موجود در دست عشایر عمدتاً تفنگ اِنفیلد انگلیسی و موسین ناگانت روسی بود، تفنگی پا به میدان نبرد گذاشت که از لحاظ کارایی و عملکرد، حقیقتاً یک سر و گردن از رقبایش بالاتر بود
تش و جونم اینه او جاوار ایل سرافرازم از غم برنو بلند داغ دلی صد ساله داروم
برنو کوتاه با نام چکی وی زد ۳۳ مدل کوتاه‌تر و سبک‌تر برنو است که تولید آن از سال ۱۹۳۳ آغاز شد و تفاوت جزئی با سلاح سازمانی ارتش آلمان در جنگ جهانی دوم یعنی ماوزر ۹۸K (برنو متوسط) دارد. در این مدل وزن سلاح از ۴٫۲ به ۳٬۳۵ کیلو و طول آن از ۱۱۰ سانتی‌متر به ۱۰۰ سانتی‌متر کاهش یافته‌است. برنو کوتاه نسبت به نمونه های بلند و متوسط، دارای لگد و صدای بیشتری است و در مسافت های بالاتر هم افت گلوله بیشتری دارد. در واقع امتیاز اصلی برنو کوتاه، حمل و نقل آسان آن می باشد.
تا قبل از سال ۱۳۰۹ در نیروهای مسلح ایران تفنگهای مختلفی شامل مدلهای مختلف تفنگهای ماوزر آلمانی، تفنگهای نوغان روسی و انفیلد و دیگر تفنگهای انگلیسی کاربرد داشت. رضا شاه که به خطرات استفاده سربازان از تفنگهای متفاوت آگاه بود تصمیم به انتخاب یک سلاح سازمانی برای ارتش ایران گرفت، در روز هفتم بهمن ماه ۱۳۰۹ (۲۷ ژانویه ۱۹۳۰) درپی یک بررسی طولانی، رضا شاه که فرمانده کل نیروهای مسلح بود موافقت کرد که یکی از مدلهای «ماوزر» پس از یک دوره آزمایش چندساله، تفنگ رسمی ارتش ایران شود. این آزمایش روی ماوزرهای «وی‌زی ۲۴» (VZ24) ساخت سال ۱۹۲۴ چکسلواکی صورت گرفت و ستاد ارتش در سال ۱۹۳۴ (۱۳۱۳) به آن نمره قبولی داد. کارخانه ماوزر بعداً شعبه خود را در شهر «برنو» واقع در ایالت موراویای چکسلواکی دایر کرد و دولت ایران که مشتری کمپانی «اشکودا» بود ترجیح داد که تفنگهای ماوزر ساخت شهر برنو را خریداری کند. از آن پس در ایران نام «برنو» بر تفنگهای ماوزر گذارده شد که پنج تیر و تک تیر بودند. از دهه ۱۹۴۰، ایران خود دست به ساختن برنو زد و آن را در کارخانه‌های تسلیحات (معروف به مسلسل‌سازی واقع در نزدیکی دوشان تپه) تولید کرد.
برنو آنچنان مدل موفقی بود که با گذشت سالها حتی مدلهای باقیمانده در اسلحه‌خانه‌های ارتش ایران در اواخر جنگ ایران و عراق هنگامی که سایه فقر بر ارتش ایران گسترده شده بود، به عنوان سلاح تک تیرانداز همانند جنگ اول و دوم جهانی مورد استفاده قرار گرفتند.
مدلی که در ایران با نام برنو شناخته می‌شود مدلیست که به سفارش ارتش ایران ساخته شده بود. این سلاح با توجه به دقت بسیار بالا حتی امروزه نیز مورد توجه تیراندازان و شکارچیان قرار دارد. امروزه مدل بهینه‌سازی شده و مدرن همین سلاح گلوله‌زنی برای استفاده شخصی همانند شکار توسط ماوزر و دیگر کارخانه‌های اسلحه سازی ساخته می‌شود. زمانی که سلاح ام یک آمریکایی وارد خدمت ارتش ایران شد، ارتش بسیاری از سلاحهای برنوی باقیمانده را فروخت، برخی از آنها با مزایده وارد بازار داخلی شدند که هم اکنون نیر با وجود کارکرد دراز مدت همچنان در دست شکارچیان داخلی بسبب نبود سلاحهای جدید، می‌گردند و برخی نیز به خارج فروخته شدند و برخی بعنوان آهن پاره روانه صنایع فولاد شدند. امروزه بسیاری از کلکسیونرهای سلاح علاقمند خرید مدلهای آنتیک این سلاح هستند. نشانهایی که درست جلوی گلنگدن روی جان لوله قرار دارد حکایت از ارتشی دارد که آن سلاح در آن خدمت کرده، امروزه می‌توان در کلکسیونها سلاحهای برنوی متعلق یه ارتش ایران، عثمانی و امپراتوری آلمان را یافت.
همچنان که ذکر شد برنو مشتریان بسیاری در سراسر جهان دارد، بهمین سبب کارخانه اسلحه سازی ماوزر که هم اکنون تبدیل به کارخانهٔ اسلحه سازی با تولید مصارف شخصی شده، این سلاح را در انواع و کالیبرهای گوناگون می‌سازد. گراورها و قنداقهای آنها بسیار گوناگون بوده و برخی از آنها با گراورکاری‌های بی‌نظیری ساخته شده و با قیمتهای کلان هزاران دلاری مشتریان خاص خود را می‌یابند و برخی در ساده ترین شکل ممکن با قنداق پلاستیکی بدون گراور به قیمت چند صد دلار قروخته می‌شوند. در سلاحهای شکاری، علاوه بر مارک و جنس قلمکاریهای موسوم به گراور عمده تعیین کنندهٔ قیمت سلاح میباشد.
در میان برنوهای ایرانی، مدل های ساخت ۱۳۰۹ و ۱۳۱۷ از اهمیت و قابلیت‌های بالاتری برخوردار هستند مخصوصاً نمونه برنو متوسط ۱۳۱۷ که دارای کیفیت ساخت بهتری است بطوریکه بعنوان مثال ستون درجه تخمین مسافت آن از سیصد متر شروع می شود. به عبارت دیگر تفنگ تا فاصله سیصد متری افت گلوله ندارد. البته مدلی قدیمی تر از این اسلحه وجود دارد که نقش شاهینی در حال پرواز را برخود دارد و ورود آن را به سال ۱۲۹۸ و توسط میرزا کوچک خان نسبت می‌دهند.
برنو برای عشایر لر یادآور یاوری باوفا و کارآمد در موقعیت های سخت زندگی، از تأمین امنیّت خانواده و دامهایشان گرفته تا دوران سخت مبارزه بر علیه سیاست های ضد عشایری رضاشاه پهلوی است. تا جاییکه نام برنو عجین شده با فرهنگ ایلیاتی لرها است.
نظرات شما عزیزان:
|
منوی اصلی
نویسنده: 
